نظامی گنجوی و منشأ الهام سخن (بیرونی یا درونی)

author

  • محمودرضا حسن نژاد استادیار دانشگاه پیام نور گرگان
Abstract:

بررسی دیدگاه‌های نظامی گنجوی درباره‌ی منشأ الهام سخن و ریشه‌یابی خاستگاه اسطوره‌ای و حکمی و تحلیل آن‌ها بر مبنای روان‌شناسی هنر در شناخت پدیده‌ی رازناک الهام سودمند است. نظامی با طرح تدریجی این باورها در طول سی سال که با حال و هوای مثنوی‌های خمسه تناسب دارد، برای ارزیابی کامل، گزینه‌ای مناسب است. اشارات حسب حال‌گون، پیش‌درآمدها ضمن شرح انگیزه‌ی سرودن مثنوی‌ها؛ به ویژه انگیزه‌ی چرخش زاویه‌ی دید (از زهد مخزن‌الاسرار به عشق خسرو و شیرین) در شناخت روان شاعر و ریشه‌یابی منشأ الهام او یاری می‌رساند. آخرین اشارات او درباره‌ی محرک اندیشه و انگیزه‌های روانی منشأ الهام در پایان عمر هنریش، در اقبال‌نامه با صراحت بیشتری مطرح شده است. گردآوردی مجموعه‌ی انگیزه‌های نظامی برای نظم مثنوی‌ها و تحلیل سیر تدریجی آن‌ها، زمینه‌ای متنوع برای شناخت منشأ الهام سخن است. این مقاله بخشی از دیدگاه‌های سخن‌سنجی خمسه است که به پندار نگارنده، نظامی خودآگاهانه برای آموزش «پژوهنده‌ی حال سربست خویش» توصیف کرده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

پاداش درونی یا بیرونی

ما ممکن است انگیزه را بر اساس رفتار ظاهری افراد تعریف کنیم مثلاً بگوییم انسان های « با انگیزه» به نسبت انسان های « بی انگیزه» سعی و کوشش بیشتری را برای به انجام رساندن کارها به خرج می دهند.           اما این تعریف، ناقص است و اطلاعات بسیار کمی به ما می دهد. تعریفی از انگیزه با ویژگی توصیفی بیشتر، بیان می دارد که انگیزه، عبارت است از میل و رغبت انسان برای انجام دادن کاری، به شرط اینکه، آن ک...

full text

تأثیر کانون توجه درونی و بیرونی بر ویژگی‌های چشم ساکن تیراندازان نخبه نظامی

مقدمه: چشم ساکن یکی از مؤلفه‌های ادراکی-شناختی مؤثر بر عملکرد تیراندازی است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر دستورالعمل‌های مختلف کانون توجه درونی و بیرونی بر ویژگی‌های چشم‌ساکن تیراندازان نخبه نظامی بود. روش بررسی: در این مطالعه نیمه تجربی، 10 تیرانداز نخبه نظامی مرد با میانگین سنی (30 -42 سال) و دارای دست‌کم 10 سال سابقه تیراندازی حرفه‌ای، به صورت در دسترس انتخاب شده و به صورت هم‌طراز شده م...

full text

هنر شاعری یا شاعر هنری (نگاهی به پیوند ادبیات و هنر در اشعار نظامی گنجوی)

این پژوهش با بررسی پیوند ادبیات و هنر، در پی یافتن پاسخی برای این پرسش است که دلیل گستردگی این پیوند درشعرهای نظامی، به هنر شعر و شاعری برمی‌گردد - که قابلیت جای دادن سایر هنرها را در خود دارد - یا اینکه شاعر هنری به مانند نظامی، با آگاهی گسترده از هنرهای گوناگون، این گنجایی را در شعر ایجاد کرده است؟ ضرورت این تحقیق، نیاز پرداختن به مباحث میان رشته‌ای و بینامتنی است که امروز در جامعة ادبی، فراو...

full text

کارآفرینی در آثار تمثیلی نظامی گنجوی و نظامی عروضی

انسان از آغاز آفرینش برای گذران زندگی مجبور به کار و کارآفرینی بوده و فرهنگ، مجموعه آداب و رسوم و باورهای حاکم بر جامعه است که از دیدگاه "شیوه زندگی" جدایی‌ناپذیر از کار و کارآفرینی است. در این مقاله با مطالعه برخی آثار بی‌نظیر و تمثیلی ادب فارسی، با بیان بیش از صدها تمثیل از شغل و حرفه و ارائه راهکارهای مفید و مثمر ثمری که در جهت بسط و گسترش این مشاغل در بطن جامعه ارائه شده، پی می‌بریم که کار ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 17  issue 57

pages  101- 126

publication date 2013-11-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023